Program wychowania estetycznego

Przedszkole Gaudium et Studium poza podstawowym programem nauczania przedszkolnego pracuje również autorskim programem o profilu estetycznym.

Autorem programu estetycznego jest dr Lucyna Matuszak. Założenia profilu estetycznego określone zostały przez poszerzenie treści zawartych w planie dydaktyczno-wychowawczym i zawierają się w następujących stwierdzeniach: małe dziecko rozwija się przez działanie; dzięki własnej aktywności i kontaktom z otoczeniem zdobywa nowe informacje o świecie i prawach nim rządzących. Nauczyciele kierujący rozwojem dziecka w przedszkolu mogą mieć wpływ na kształcenie umiejętności i modelowanie jego osobowości od najmłodszych lat. Postanowiliśmy więc w Przedszkolu Estetycznym poddać dzieci wpływowi jak najlepszemu, twórczemu, estetycznemu. Postawiliśmy na kontakt z pięknem we wszystkich możliwych aspektach. Poczucie piękna kształtujemy więc zarówno poprzez kontakt ze sztuką (muzyka, plastyka, taniec, teatr, literatura), jak i preferowanie postaw życiowych opartych o wartości estetyczne.

Karol Estreicher w „Historii sztuki w zarysie” mówi: „Wśród objawów życia sztuka zajmuje ważne miejsce. Bez niej człowiek nie byłby człowiekiem... Przekazuje i utrwala w sposób widoczny zasadnicze wartości, nadaje im własnym niezależny sens... Jest ona przywoływaniem piękna. Stwarzaniem wizji. Odbiciem warunków życia. Jest wyrazem formy i materii, jest stanem psychicznym, wyrazem wiary, przekazem rozumu jak pismo. Harmonii jak dźwięk muzyczny. Jest wyrazem uczuć, zwątpień i niepewności człowieka. Jego miłości, ambicji i potrzeb, jak język, gest i ruch... Artystą jest więc ten, kto wywołuje i utrwala (za pomocą ruchu, mimiki, słów, dźwięku, form plastycznych) swe wizje, wiedzę, swe przeżycia i wiarę.”

Dlaczego chcemy obudzić w naszych dzieciach wrażliwą duszę? Co zamierzamy osiągnąć poddając je wpływom ogólnie przyjętej estetyki? Wychowując dzieci przez sztukę chcemy ukazać im wartości i cele w życiu, chcemy skłonić do angażowania się w życie społeczne, uwrażliwić na piękno świata i nauczyć się nim cieszyć, a także wzruszać, bawić i uczyć. Rodzicom chcemy uświadomić wartość sztuki nie tylko estetyczną, ale i społeczną. Nie chcemy sztucznie wciskać dzieci w rolę artysty, a jedynie stymulować ich rozwój poddając wielosensorycznym bodźcom, jednocześnie ucząc:

1. twórczych postaw
2. wiary w siebie i odwagi
3. zaufania i zdolności nawiązywania kontaktów
4. nowego sposobu wyrażania uczuć
5. samostanowienia i decydowania o sobie
6. odpowiedzialności i samokontroli
7. tolerancji
8. zdolności spostrzegania
9. wrażliwości

Poza codziennymi twórczymi zajęciami (dwa razy w tygodniu rytmika, umuzykalnianie, taniec, teatr, plastyka), dzieci mają kontakt ze sztuką podczas Święta Plastyki, kiedy pod kierunkiem artysty plastyka tworzą wspólne dzieła, Święta Muzyki, kiedy koncertują dla nas zaproszeni goście, Święta Teatru, kiedy aktorzy prowadzą warsztaty.

Coroczne spektakle przygotowywane przez dzieci na zakończenie roku szkolnego, a wystawiane w prawdziwym teatrze pozwalają zaobserwować, jak radośnie przebiega u nich proces tworzenia. Dzieci są nie tylko widzami, ale przede wszystkim twórcami - aktorami, muzykami, tancerzami. Odbioru sztuki uczą się także w czasie wielu wypraw do poznańskich teatrów, sal koncertowych, kin.

Osobiste doznania dzieci i uczucie przynależności do grupy podczas wspólnego tworzenia, dają dziecku możność doświadczania sztuki jako wartości pomocnej w rozwijaniu twórczej i harmonijnej osobowości. Szczegółowy opis autorskiego programu estetycznego Prywatnego Przedszkola Estetycznego w Poznaniu zawarty jest w książce pt. „Innowacje pedagogiczne w edukacji muzycznej dzieci i młodzieży” wydanej przez Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. T. Kotarbińskiego w Zielonej Górze.

Metoda Edwina E. Gordona

Prowadzenie:
Zofia Biskup

Nasze przedszkole, jako jedna z niewielu placówek dydaktycznych w Polsce, pracuje metodą Edwina E. Gordona.

Przedstawiana metoda umuzykalniania niemowląt i małych dzieci jest z całą pewnością nowatorska, została jednak poparta badaniami empirycznymi i na jej podstawie pracuje wiele liczących się ośrodków, kształcących kolejne pokolenia uczniów. Uczy ona, jak rozwijać w dziecku - począwszy od momentu narodzin − uzdolnienia muzyczne, nauczyć je cieszyć się muzyką i ją rozumieć.

Kluczowym pojęciem tej metody jest audiacja, która w największym skrócie oznacza myślowe przetwarzanie muzyki, słuchowe jej wyobrażanie i rozumienie. Można pokusić się o określenie, że audiacja dla muzyki jest tym, czym myślenie dla mowy. Stanowi ona podstawę uzdolnień muzycznych. Zakres, w jakim dziecko intuicyjnie audiuje podstawowe brzmienie muzyki jest miarą jego muzycznych uzdolnień. Nie da się nauczyć dziecka możności audiowania, gdyż tak jak możność myślenia jest ona darem wrodzonym. Można jednakże nauczyć dziecko, jak rozwijać tę umiejętność.

Im wcześniej włączone w bogate muzycznie środowisko, tym wcześniej jego muzyczne uzdolnienia zaczną podnosić się do poziomu urodzeniowego, gdyż właśnie w tym momencie jest on najwyższy. Spośród dwojga dzieci z takim samym potencjałem w momencie narodzin, to, które wejdzie w bogate muzycznie otoczenie w wieku sześciu miesięcy będzie przejawiało wyższy poziom uzdolnień niż dziecko, któremu zapewnimy takie otoczenie dopiero gdy skończy osiemnaście miesięcy. Waga wczesnego, bogatego muzycznie otoczenia jest nie do przecenienia. W okresie bowiem, gdy dziecko zbliży się do dziewiątego roku życia, poziom jego uzdolnień nie będzie już dłużej warunkowany przez środowisko.

W czasie zajęć prowadzonych dwa razy w tygodniu dzieci uczą się odnajdywać tonikę na zakończenie melodii, co jest osiągnięciem wyłącznie słuchowym, nie podpartym żadną zbędną wiedzą teoretyczną. Dotyczy to melodii zarówno w tonalności dur-moll, jak i innych skalach. Jest to ogromny atut metody Gordona. Rozwija ona także poczucie rytmu. Dzieci doskonale wyczuwają makro- i mikrobity (większe i mniejsze jednostki metryczne) i realizują czasem zaskakująco trudne przebiegi rytmiczne.

Wprowadzenie w przedszkolu obok tradycyjnej rytmiki Emila Jacques-Dalcroze'a, także zajęć muzycznych prowadzonych metodą Edwina E. Gordona, zwiększa szansę dzieci na rozwój audiacji, ale także na to, aby otrzymać bezcenny dar na całe życie: umiejętność radowania się obcowaniem z muzyką, rozumienia jej, a także myślenia w całkowicie inny, twórczy sposób. Obie metody bowiem prowadzą do tych samych celów.

Gordon znowu w Polsce

W dniach od 26 kwietnia do 5 maja br. przebywał w Polsce prof. Edwin E. Gordon. W Bydgoszczy, gdzie mieści się siedziba Polskiego Towarzystwa E. E. Gordona, odbyło się VI Seminarium Gordonowskie, którego temat brzmiał: "Audiacja - przełomem w edukacji muzycznej". Zaprezentowane zostały możliwości praktycznego zastosowania teorii uczenia się muzyki w edukacji wczesnodziecięcej, kształceniu przedszkolnym i szkolnym oraz sposoby posługiwania się metodami pomiaru zdolności i osiągnięć muzycznych. Organizatorami seminarium były Polskie Towarzystwo Edwina E. Gordona oraz Uniwersytet Kazimierza Wielkiego. Przyjazd prof. Gordona zbiegł się z obchodami dziesiątej rocznicy istnienia PT EEG. Z tej okazji zainaugurowano pierwsze Gordonalia, a w ramach ich obchodów V Ogólnopolską Konferencję Naukową PT EEG n.t. "Podstawa programowa nauczania muzyki w świetle TEORII UCZENIA SIĘ MUZYKI EDWINA E. GORDONA".

Przy tej okazji warto przytoczyć kilka informacji na temat Profesora. Edwin Elias Gordon ukończył Eastman Scool of Music w Rochester, ze stopniem magisterskim w specjalizacji kontrabasista. Zanim poświęcił się bez reszty badaniom z dziedziny psychologii muzyki, uzdolnień muzycznych, teorii uczenia się muzyki oraz audiacji, profesor Gordon grał na kontrabasie w zespole jazzowym, którego liderem był Gene Krupa. Uzyskał też drugie magisterium, tym razem w zakresie pedagogiki, na uniwersytecie w Ohio. Kontynuował naukę na tymże uniwersytecie, gdzie obronił swoją pracę doktorską. Wykładał także na uniwersytecie w Iowa oraz Stanowym Uniwersytecie Nowego Jorku w Buffalo. Już jako profesor muzyki związany był z Katedrą Badań Muzyczno-Edukacyjnych na Uniwersytecie Temple w Filadelfii, gdzie przedstawiono go do dwóch wielkich nagród: Lindbacka oraz Great Teacher Awards. Został także wprowadzony do Holu Sławy Narodowej Konferencji Pedagogów Muzyki (MENC). Obecnie Gordon jest Zasłużonym Profesorem w Stanie Spoczynku na Uniwersytecie Columbia w Południowej Karolinie.

Najbardziej znane prace Gorodna to:

1. Umuzykalnienie niemowląt i małych dzieci. Teoria i wskazówki praktyczne
2. Psychologia nauczania muzyki
3. Natura, opis, pomiar i ocena uzdolnień muzycznych
4. Teoria uczenia się muzyki

Napisał także kilkanaście monografii i jest współautorem serii podręczników zatytułowanych Zanurz się w program nauczani muzyki oraz Zanurz się w muzyce instrumentalnej.

Wykładał w wielu krajach na świecie, ostatnio w Niemczech, Korei, Polsce, Węgrzech, Portugalii, Słowacji, Anglii, Kanadzie i na Hawajach. Stale publikuje w krajowych i międzynarodowych magazynach psychologicznych i muzycznych. Przez ponad dziesięć lat profesor Gordon badał rozwój muzyczny małych dzieci, nauczając grupy wiekowe od urodzenia do około trzeciego roku życia.

Miałam wielkie szczęście poznać Edwina E. Gordona osiem lat temu, na III Seminarium Gordonowskim w Zamościu. Od tamtej pory wykorzystuję każdą możliwość spotkania się z Profesorem. Głęboko wierzę w słuszność jego teorii. Nie mniejsze wrażenie robi na mnie postać samego Profesora. Jest to przesympatyczny starszy pan, o ogromnej wiedzy, inteligencji, wrażliwości i poczuciu humoru. Gdy obserwuję go w czasie pracy z dziećmi, także polskimi, z którymi doskonale porozumiewa się niezależnie od ich wieku w uniwersalnym języku jakim jest muzyka, wówczas żałuję tylko jednego - że nie miałam szczęścia być uczennicą Gordona przed laty, jako dziecko. Teraz za to chłonę każde jego słowo. Na ile tylko potrafię, próbuję przekazać wszystko czego mnie nauczy dzieciom, które spotykam na swej drodze. Moim celem jest nie tylko rozwijanie ich zdolności muzycznych. Chciałabym nauczyć je umiejętności radowania się obcowaniem z muzyką, rozumienia jej, a także myślenia w całkowicie inny, twórczy sposób. Bo przecież, jak mówi Gordon: "Muzyka jest czymś specyficznym dla ludzkości. Tak jak inne sztuki, jest ona podstawą ludzkiego rozwoju i egzystencji w takim samym stopniu co język. Przez muzykę dziecko zyskuje wgląd w siebie i w innych oraz w samo życie i, co najważniejsze, muzyka umożliwia mu rozwój i utrwala wyobraźnię. Bez muzyki życie byłoby bezbarwne."

Taniec

Plastyka

Prowadzenie:
Natalia Babraj

Proponowane zajęcia plastyczne są bardzo różnorodne, stymulują one bodźce do prawidłowego rozwoju dziecka, a zatem:

1. wspomagają rozwój wyobraźni
2. uczą spostrzegania i myślenia
3. wyrabiają pomysłowość i inwencję
4. kształcą systematyczność, cierpliwość i precyzją manualną

Zajęcia prowadzone są w formie zabawy, dotykają istotnych problemów plastycznych - światła i barwy, faktury, linii i plamy, bryły, ruchu i przestrzeni. Do rozwoju zdolności twórczych dziecka przyczynia się stosowanie różnych technik plastycznych. Rysunek w porównania z malowaniem, lepieniem wycinaniem, konstruowaniem umożliwia dziecku przedstawienie bogatszej treści, pełniejszej akcji i bardziej interesujących szczegółów. Malowanie stwarza wiele okazji do zdobywania doświadczeń kolorystycznych, posługiwania się plamą i poszukiwania różnorodnych kolorów farb. Lepienie z gliny lub innej masy, budowanie z klocków pudełek, konstruowanie z różnych materiałów kształci wyobraźnię przestrzenną, pobudzają pomysłowość techniczną. Wycinanki przestrzenne w dużym stopniu rozwijają sprawność manualną, konieczną do posługiwania się nożyczkami. Zajęcia plastyczne przeprowadzane są w bezpiecznej życzliwej atmosferze, daje to okazję do wyrabiania indywidualnych zdolności twórczych dziecka.

Teatr/Bajkoterapia

Prowadzenie:
Klaudia Wajda

Program zajęć oparty został na założeniach Dominique Megrier, wg której „teatr jest narzędziem pracy pedagogicznej”.

Zajęcia teatralne mają na celu pomóc dziecku w poznaniu samego siebie, swoich możliwości, własnej cielesności, duchowości i uczuciowości, nabycia umiejętności postrzegania siebie w odniesieniu do innych osób, czyli pełnienia określonych ról.

Aby przybliżyć dziecku informacje o złożoności świata, zawiłych strukturach społecznych, powiązaniach człowieka z naturą, współzależności do niej i współodpowiedzialności za nią - wykorzystana została zabawa. Zabawa jest metodą najprostszą i najbliższą dziecku. Wprowadza dziecko w świat teatru, ma na celu przyczynienie się do rozwoju fizycznego i uświadomienia dziecku własnych możliwości fizycznych oraz budowy ciała. Sprzyja rozwojowi intelektualnemu i kulturalnemu. Ułatwia przystosowanie do życia społecznego, relacji międzyludzkich, a także eliminowanie egocentryzmu. Rozwija uczuciowość, wspomaga dojrzewanie i afirmację samego siebie (ksztłtowanie wrażliwości własnej i innych).

Zabawy to proste doświadczenia, wprawki: gry i ćwiczenia:

1. zabawy rozwijające zmysły - wyostrzają i doskonalą umiejętności postrzegania zmysłowego
2. zabawy sprzyjające koncentracji - uczą skupienia, refleksu, wzajemnego zaufania
3. zabawy rozwijające wyobraźnię - uruchamiają twórcze myślenie
4. zabawy ruchowe - rozwijają sprawność fizyczną, ośmielają dzieci, integrują zespół, uczą reguł współżycia i współdziałania w grupie
5. zabawy pantomimiczne - rozwijają plastykę ciała, uczą mowy ciała, przedstawiania rożnych stanów emocjonalnych
6. zabawy słowne i ze słowem - doskonalą kompetencje językowe dzieci, uczą swobody w wyrażaniu swoich myśli i opinii

Ćwiczenia i gry przygotowane są odpowiednio do wieku i doświadczenia dziecka (następuje stopniowanie ćwiczeń).

Zajęcia w zależności od wieku uczestników, atmosfery i samopoczucia dzieci powinny trwać od 15-45 minut przynajmniej dwa razy w tygodniu.

Język angielski

Prowadzenie:
mgr Katarzyna Dąbrowska - Łoboda
Szkoła językowa Leader School

W naszym przedszkolu naukę języka angielskiego prowadzimy we wszystkich grupach wiekowych. Naszym celem jest sprawne i skuteczne przygotowanie dzieci do kontynuowania nauki języka angielskiego w późniejszym etapie edukacji szkolnej. Dziecko w wieku przedszkolnym przyswaja tysiące nowych słów i zwrotów. Codzienne zajęcia sprawiają, że dziecięce naturalne zdolności przyswajania języków obcych intensywnie rośnie i będzie procentować w dalszej edukacji. A to wszystko dzięki grom, zabawom, wspólnemu śpiewaniu, a także regularnemu wypełnianiu kart pracy, pełnych zadań adekwatnych do poziomu rozwojowego dzieci zarówno na płaszczyźnie emocjonalnej jak i intelektualnej. Trzyletni, „estetyczny” kurs angielskiego pozwala opisywać najbliższy dziecku świat, jest także przygotowaniem i ułatwieniem, swego rodzaju „rozbiegiem”, w dalszej edukacji językowej.

Metoda Marii Montessori

Prowadzenie:
Dorota Marszałek

„Pomóż mi zrobić to samemu”, to zdanie stało się główną myślą koncepcji wychowania Marii Montessori. Twórczyni zależało na wspieraniu i udzielaniu pomocy wychowawczej w indywidualnym rozwoju, rezultatem czego dziecko a potem dorosły człowiek miał być osobą samodzielną, aktywną, odpowiedzialną, tolerancyjną, przejawiającą inicjatywę, o wyraźnie wypracowanych postawach prospołecznych i proekologicznych. Punktem centralnym teorii pedagogicznej Marii Montessori jest samo dziecko i jego rozwój w najkorzystniejszych wychowawczo warunkach. Pedagogika Marii Montessori jest skierowana na dziecko wraz z jego potrzebami, na jego spontaniczność, aktywność, samodzielność oraz dążenie do niezależności od dorosłych. Maria Montessori wyróżniła trzy podstawowe warunki rozwoju:

1. urządzenie otoczenia
2. materiał dydaktyczny
3. osobowość nauczyciela

„Urządzenie otoczenia” - chodzi tu o estetykę pomieszczeń do nauki i zabawy

„Materiał dydaktyczny” ma służyć do rozwijania narządów zmysłów dziecka i ćwiczenia jego mięśni. Dostarczanie dziecku rozmaitych bodźców czuciowych i doskonalenie percepcji selektywnej bodźców. Przy wykorzystaniu szerokiego repertuaru materiałów dydaktycznych, zwiększając liczbę wrażeń i rozwijając zmysły wychowuje się równocześnie dziecko moralnie i estetycznie, gdyż umożliwia się mu dokonywanie oceny różnicy między określonymi bodźcami oddziaływującymi nań z zewnątrz. Istota wychowania polega nie na wyćwiczeniu narządów zmysłów i ich funkcji ale na przyswojeniu sobie treści duchowej i wykształceniu jej za pomocą wrażliwości na prawdę i piękno.

Wspomaganie rozwoju dziecka metodą Weroniki Sherborne

Prowadzenie:
Justyna Drąg

Światem dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa - jeden z czynników wychowawczych, natomiast podstawą dziecięcej aktywności jest ruch i działanie. Ruch towarzyszy dziecku od poczęcia. Dziecko w łonie matki podlega procesowi kołysania, jest w kolebce ciepła i bezpieczeństwa. Nawyk kołysania z kolei stanowi czynność zaspokajającą potrzebę ruchu i doznania bodźców rytmicznych oraz redukcję napięć.

Metodą zabawową, której głównymi elementami są: ruch, odprężenie, ekspresja i tworzenie jest właśnie metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne. Nazwa metody W. S. wyraża jej główną ideę: posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania rozwoju psychoruchowego dziecka i terapii tego rozwoju.

Genialność metody W.S. polega na jej prostocie i naturalności. Ruch rozwijający wywodzi się z naturalnych zabaw ruchowych dzieci z rodzicami zwanych popularnie baraszkowaniem. System ćwiczeń W.S. ma zastosowanie we wspomaganiu i stymulowaniu rozwoju dziecka oraz w terapii zaburzeń rozwoju emocjonalnego, umysłowego, ruchowego i fizycznego. W założeniu metody leży kształcenie świadomości własnego ciała i usprawnianie ruchowe, świadomości przestrzeni i działanie w niej, dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi bliskiego kontaktu. Dziecko poznaje więc własne ciało i przestrzeń, która je otacza, spotykając w niej innego człowieka, uczy się współpracować najpierw z jednym partnerem w parach, potem w trójkątach, a wreszcie z całą grupą. Podczas kontaktu z drugim człowiekiem uczy się również opiekować drugą osobą, są to tzw. ćwiczenia z partnerem, z grupą, a także poznaje swą siłę w ćwiczeniach przeciwko partnerowi i grupie po to, aby nauczyć się współpracować z nimi a nie rywalizować. Ostatnią kategorią ruchu jest ruch kreatywny. Dzięki niemu dziecko poznaje siebie i świat, zdobywa zaufanie do siebie i innych, a czując się bezpiecznie staje się twórcze. Bardzo ważnym elementem „spotkań rozwijających” jest również relaks i odprężenie. W związku z tym zabawy ruchowe wyzwalające ekspresję przeplatane są ćwiczeniami relaksacyjnymi. Dzięki temu zajęcia dają dobre efekty w stymulacji rozwoju psychicznego i fizycznego wychowanków.

Projektując spotkania pamiętam przede wszystkim o tym, że mają one pomóc dziecku w poznaniu siebie, w zdobyciu do siebie zaufania, w poznaniu innych i nauczeniu się ufania innym, a dalej - poprzez nabranie pewności siebie i wiary we własne możliwości - w nauczeniu się aktywnego i twórczego życia.

Metoda bazuje na tym, co dla dzieci jest najważniejsze - swoboda, radość płynąca z nieskrępowanego ruchu, możliwość pozytywnych doświadczeń w kontakcie z przyjaźnie nastawionymi ludźmi. Wykorzystując ruch, który jest najlepszym źródłem poznawania świata pobudzamy różne sfery rozwoju dziecka (emocje, intelekt, uspołecznienie).

PAMIĘTAJMY... każdy człowiek może służyć drugiemu pomocą, wsparciem, jeśli pozwoli sobie na korzystanie ze swoich własnych „pokładów” uczuć, otworzy się naprawdę na drugiego człowieka, będzie po prostu i prawdziwie sobą. To, co najbardziej może pomóc drugiemu człowiekowi, jest w nas. Metoda Weroniki Sherborne pozwala to dokładnie zobaczyć i „odkryć”.

Gimnastyka korekcyjno-kompensacyjna

Prowadzenie:
Justyna Drąg

Gimnastyka korekcyjna odgrywa istotną rolę u dzieci w wieku przedszkolnym. Wówczas zaczyna kształtować się prawidłowa postawa ciała, rozpoczyna się szybki rozwój cech motorycznych, kształtują pierwsze nawyki ruchowe. Ćwiczenia mają na celu zapobieganie powstaniu wad postawy, skorygowanie zaburzeń ciała oraz polepszenie sprawności fizycznej dziecka. Zajęcia prowadzone są w formie gier i zabaw ruchowych, ćwiczeń kształtujących, jak również w formie naśladowczej. Podczas zajęć dzieci rozwijają zdolności motoryczne, ćwiczą koncentrację, pamięć oraz nabywają zdolności samokontroli postawy ciała. Na zajęcia gimnastyki korekcyjno – kompensacyjnej kierowane są dzieci po uprzedniej konsultacji lekarskiej, wstępnej diagnozie wad postawy lub na prośbę rodziców.

Religia

Prowadzenie:
Dorota Marszałek

Spotkania mają zbliżyć dziecko do Boga i zapoznać z podstawowymi prawdami wiary poprzez opowiadania, mini scenki teatralne, zabawy muzyczno-ruchowe, obrazy. Pomagają też wypracować relacje w grupie oparte na wzajemnym szacunku i życzliwości. W zajęciach wykorzystywane są elementy pedagogiki zabawy. Dzieci uczą się wielu piosenek, kolorują obrazki dotyczące katechezy.

Edukacja zdrowotna